บทความ MASCIInnoversity เรื่อง “เอไอเปลี่ยนชีวิต ตอนที่ 1” ได้กล่าวถึงชุดของเทคโนโลยีที่ได้เกิดขึ้นมาใหม่และสามารถนำเสนอสิ่งใหม่ให้กับธุรกิจ และเร่งให้เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างมหาศาลจนกระทั่งธุรกิจสามารถพลิกโฉมอุตสาหกรรมและเป็นกุญแจที่ใช้เปิดประตูสู่อนาคตได้ ชุดของเทคโนโลยีนั้น เรียกว่า “เทคโนโลยีดาร์ก” (DARQ technologies) ได้แก่ เทคโนโลยีบล็อกเชน Distributed ledger technology เอไอ Artificial intelligence เทคโนโลยีเสมือน Extended Reality และควอนตัมคอมพิวเตอร์ Quantum computing  สำหรับเอไอ มีการคาดการณ์ไว้ว่าจะทำให้เกิดผลผลิตเพิ่มขึ้นและ GDP เพิ่มขึ้นทั่วโลกตลอดจนมีแนวโน้มที่จะทำให้ชีวิตมนุษย์ดีขึ้นในหลายด้าน แต่ขณะเดียวกัน เอไอก็ยังมีความท้าทายและความเสี่ยงอยู่ด้วย ดังที่จะกล่าวถึงต่อไปนี้

ความท้าทายและความเสี่ยง
แม้ว่าจะมีความคาดหวังสูงในประโยชน์ของเอไอ  แต่ธรรมาภิบาลของเทคโนโลยีจะยังคงมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการสร้างความไว้วางใจทางสังคม และเพื่อลดความเสี่ยงและความท้าทายที่อาจเกิดขึ้น มาตรฐานสากลจะมีบทบาทสำคัญในการเป็นส่วนหนึ่งของกรอบการทำงานดังกล่าว เพื่อให้แน่ใจว่าการนำเอไอไปใช้เป็นไปอย่างมีความรับผิดชอบ

• ผลกระทบทางสังคม เนื่องจากความสามารถในการปรับใช้และได้ประโยชน์จากเอไอนั้นขึ้นอยู่กับการมีโครงสร้างพื้นฐานดิจิทัลที่เพียงพอ รวมทั้งทักษะทางเทคนิคที่เกี่ยวข้องกับพนักงาน และระบบการกำกับดูแลที่เหมาะสม เอไอจึงมีศักยภาพที่จะขยายช่องว่างทางเทคโนโลยีระหว่างผู้ที่มีความสามารถในการใช้ประโยชน์กับผู้ที่ไม่ได้ใช้ประโยชน์ ทั้งในมุมของบริษัท/องค์กรและประเทศ หมายความว่าบริษัทขนาดใหญ่สามารถระบุได้ว่าใครสามารถเข้าถึงเอไอและใช้ประโยชน์จากเอไอได้  ผู้ที่สามารถเข้าถึงเทคโนโลยีอาจใช้เพื่อจุดประสงค์ที่เป็นอันตราย เช่น ในการสร้างดีพเฟค (Deepfake) เพื่อแก้ไขวิดีโอของบุคคล  และการสื่อสารออนไลน์ที่ได้รับการปรับแต่งเพื่อโฆษณาชวนเชื่อส่วนบุคคล เพื่อทำให้รุนแรงขึ้นหรือเพื่อโน้มน้าวผู้คน  อย่างไรก็ตาม แม้จะไม่มีเจตนาร้าย แต่ความจริงที่ว่าเอไอใช้ข้อมูลเป็นจำนวนมากซึ่งอาจทำให้เกิดปัญหาความเป็นส่วนตัวในขณะที่เอไอพัฒนาข้อมูลเหล่านั้นขึ้น มันก็ขยายความสามารถในการใช้ข้อมูลส่วนบุคคลในลักษณะที่สามารถล่วงละเมิดความเป็นส่วนตัวได้จากการเพิ่มระดับและความเร็วในการวิเคราะห์ข้อมูลส่วนบุคคล

อันที่จริง เอไอกำลังก้าวหน้าอย่างรวดเร็วจนวันหนึ่งอาจก่อให้เกิดคำถามยากๆ เกี่ยวกับความหมายของการเป็นมนุษย์ เช่น  เอไอกำลังเรียนรู้ที่จะทำสิ่งต่าง ๆ ที่แม้แต่มนุษย์ก็พบว่ายาก เช่น อ่านการแสดงออกทางอารมณ์ของมนุษย์ ตีความอารมณ์ที่อยู่เบื้องหลัง วิเคราะห์ระดับการมีส่วนร่วมทางอารมณ์ของบุคคล เป็นต้น ปัจจุบัน นักวิจัยกำลังทำงานเพื่อสอนเอไอให้แสดงอารมณ์ของมนุษย์ได้อย่างน่าเชื่อถือ

• ความหมายโดยนัยทางกฎหมายและทางจริยธรรม  เอไอขั้นสูงที่สามารถตัดสินใจได้ด้วยตนเองสามารถนำไปใช้ในการวินิจฉัยทางการแพทย์ การตัดสินทางกฎหมาย หรือแม้แต่ใช้ในสงคราม ซึ่งอาจเป็นปัญหาได้เนื่องจากความเสี่ยงของการมีอคติในเอไอ หากได้รับข้อมูลที่ไม่ถูกต้องหรือบิดเบือน อาจนำไปสู่การเลือกปฏิบัติอัลกอริธึมในวงกว้าง เช่น พบว่าเอไอมีการวิเคราะห์ใบหน้าบางส่วนด้วยความแม่นยำน้อยกว่าเมื่อต้องระบุว่าใครคือชนกลุ่มน้อยและผู้หญิง เนื่องจากข้อมูลที่เอไอได้รับการฝึกฝนมาไม่ได้เป็นตัวแทนอย่างแท้จริง  ซึ่งเอไอจะมีศักยภาพที่ลดผลกระทบของอคติของมนุษย์ได้ก็ต่อเมื่อมนุษย์สามารถระบุและจัดการกับอคติในเอไอได้อย่างเพียงพอเท่านั้น

มีตัวอย่างบางตัวอย่างที่แสดงให้เห็นว่าเทคโนโลยีเอไอมีความก้าวหน้าเพียงใด เช่น
• Edge Computing ซึ่งเป็นระบบของการย้ายการคำนวณที่ใกล้กับแหล่งข้อมูลหรือ Edge การย้ายปริมาณงานเอไอไปยัง Edge (การประมวลผลและการตัดสินใจของเอไอดำเนินการใกล้กับแหล่งที่มาของการสร้างข้อมูลมากกว่าในคลาวด์) เพื่อให้รวดเร็วและปลอดภัยยิ่งขึ้น
• ระบบบนชิป เป็นการพัฒนาชิปขั้นสูงด้วยชุดส่วนประกอบที่ซับซ้อนซึ่งออกแบบมาเพื่อทำงานในโครงการเอไอและให้การประมวลผลที่รวดเร็วและปลอดภัยยิ่งขึ้น
• ฝาแฝดดิจิทัลหรือ digital twin (โมเดลจำลองเสมือนทางวัตถุทางกายภาพ ทำให้สามารถทำงานได้เหมือนกับวัตถุจริง) การใช้เอไอทำให้มีการปรับปรุงเทคโนโลยี digital twin อย่างมีนัยสำคัญ
• เอไอเพื่อตรวจจับเอไอ มาตรการใหม่ในการควบคุมการสร้างและการตรวจจับของปลอมจะถูกเสริมด้วยระบบเอไอที่ออกแบบมาเพื่อระบุดีพเฟค ไม่ว่าของปลอมเหล่านี้จะเป็นข้อความหรือภาพ
• Emotion AI เป็นซอฟต์แวร์ที่สามารถอ่านเสียงพูดและการแสดงออกทางสีหน้าของมนุษย์ เข้าใจอารมณ์ของมนุษย์และสถานะทางปัญญาที่เป็นตัวตนของมนุษย์ การใช้งานจะรวมถึงสุขภาพทางไกล การเรียนรู้ออนไลน์ และการประชุม/กิจกรรมเสมือนจริง

ไอเอสโอได้ศึกษาแนวโน้มของเทคโนโลยีใหม่เช่นเอไอ และเห็นความสำคัญของเอไอที่กำลังจะทำให้เราใช้ชีวิตเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม  จึงได้แต่งตั้งคณะกรรมการวิชาการเอไอ ISO/IEC JTC 1/SC 43 Artificial intelligence ขึ้นมาโดยเฉพาะ ซึ่งได้เผยแพร่มาตรฐานไปแล้วจำนวน 14 ฉบับโดยอยู่ในระหว่างการพัฒนามาตรฐานและโครงการภายใต้มาตรฐานนี้รวมจำนวน 25 รายการ

นอกจากนี้ ยังได้แต่งตั้งคณะกรรมการวิชาการอีก 2 คณะ คือ คณะกรรมการวิชาการ ISO/TC 215, Health informatics เพื่อสนับสนุนระบบสุขภาพในส่วนที่เกี่ยวกับข้อมูลและการแลกเปลี่ยนข้อมูลสุขภาพ และคณะกรรมการวิชาการ ISO/PC 317, Consumer protection: privacy by design for consumer goods and services เพื่อดูแลปกป้องความเป็นส่วนตัวของผู้บริโภค ซึ่งคณะกรรมการวิชาการ Health informatics ได้เผยแพร่มาตรฐานไปแล้วจำนวน 223 ฉบับโดยอยู่ในระหว่างการพัฒนามาตรฐานและโครงการภายใต้มาตรฐานนี้รวมจำนวน 66 รายการ ส่วนคณะกรรมการวิชาการ Consumer protection อยู่ในระหว่างการพัฒนามาตรฐาน 1 ฉบับและพัฒนาโครงการจำนวน 2 โครงการ

ที่กล่าวมานั้นเป็นเรื่องเอไอโดยเฉพาะ สำหรับเรื่องของเทคโนโลยีเสมือน บล็อกเชน คลาวด์คอมพิวเตอร์ และควอนตัมคอมพิวเตอร์ MASCIInnoversity จะมานำเสนอในโอกาสต่อไปค่ะ

ที่มา: https://www.iso.org/foresight/computing.html

Related posts

• เตรียมรับมือความไม่แน่นอนของโลกด้วย ISO 22301
• ไอเอสโอก้าวทันมาตรฐานเพื่อเกษตรกรรมแบบแม่นยำสูง ตอนที่ 1
• ผู้นำทั่วโลกร่วมผลักดันวาระ 2030 ให้สำเร็จ
• สารสนเทศสุขภาพเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดี ตอนที่ 2
• มาตรฐานเพื่อปกป้องความมั่นคงปลอดภัยสำหรับทุกธุรกิจ

Tags: AI, Challenges, Consumer protection, DARQ technologies, Deepfake, Ethics, ISO, Privacy issues, Risk, Standardization